Program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) to 7,9 mld euro na dotacje dla firm. Przeszło połowa kwoty jest zarezerwowana na projekty związane z innowacjami. Wprowadzanie na rynek nowych lub ulepszonych produktów i usług ma kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarki.

Jaki jest warunek? Otóż wypracowanie nowych produktów czy usług oraz ich modyfikacja, w tym również produkcyjna, musi bazować na wynikach prac badawczo-rozwojowych (B+R). Firmy mogą albo przeprowadzić prace B+R, albo wdrożyć ich wyniki.

Warto też podkreślić, że niektóre obszary tematyczne FENG objęte są szczególnym wsparciem. Należą do nich zazielenianie przedsiębiorstw oraz cyfryzacja.

FENG składa się z czterech priorytetów. O pierwszym już wspomnieliśmy. To ten, który promuje nowatorskie rozwiązania i w którym jest ponad połowa środków całego programu.

Drugi koncertuje się na tworzeniu warunków sprzyjających wprowadzaniu innowacji. Większość pieniędzy z niego trafi do szeroko pojmowanych instytucji otoczenia biznesu. Mamy tu również atrakcyjną propozycję dla firm. To kredyt technologiczny, czyli połączenie kredytu z dotacją na wdrożenie innowacji, które bazują na wynikach prac B+R.

A trzeci priorytet? Ten w całości poświęcony jest wspieraniu zielonej transformacji. Oferta obejmie zielony fundusz gwarancyjny, kredyt ekologiczny oraz projekty IPCEI [Important Projects of Common European Interest, czyli Ważne Projekty Stanowiące Przedmiot Wspólnego Europejskiego Zainteresowania]. Te ostatnie dotyczą m.in. wysokowydajnych technologii wodorowych. Uzupełnieniem będą zamówienia publiczne na prace B+R nad rozwiązaniami i produktami jeszcze nieistniejącymi na rynku. Chodzi o takie innowacje, które są pożądane ze względów społecznych i środowiskowych, bo wspierają transformację gospodarki w kierunku niskoemisyjności.

Czwarty priorytet to m.in. środki na pomoc dla potencjalnych beneficjentów. Będą oni mogli skorzystać z różnych form doradztwa, by wymyślać lepsze projekty i skuteczniej zdobywać dotacje.

Jakie konkursy w pierwszej kolejności i dla kogo?

Według planów jako pierwsze wystartują nabory wniosków na:

• „Wsparcie dla przedsiębiorców” (z I priorytetu),
• „Kredyt na innowacje technologiczne” (z II priorytetu),
• „Międzynarodowe Agendy Badawcze” (z II priorytetu).

O wsparcie będą mogli ubiegać się wszyscy zainteresowani prowadzeniem działalności B+R i innowacyjnej, niezależnie od wielkości firmy. Szanse mają małe, średnie i duże przedsiębiorstwa. Nie ma także znaczenia, czy projekt ma być realizowany samodzielnie, czy w konsorcjum.

Warto zwrócić uwagę na ofertę dla dużych, uznanych zespołów badawczych. Mogą z niej skorzystać organizacje, które w badaniach wiodą prym w skali światowej. To MAB – Międzynarodowe Agendy Badawcze. MAB stawia na projekty, w których możliwe będzie osiągnięcie doskonałości naukowej i międzynarodowej konkurencyjności badań. Dzięki dotacjom można m.in. powołać w Polsce nowe zespoły i organizacje badawcze i zaprosić do nich wybitnych naukowców z całego świata. To pozwoli prowadzić wysokiej jakości badania i prace rozwojowe dotyczące aktualnych, dobrze sprecyzowanych wyzwań naukowych.

„Wsparcie dla przedsiębiorców”

FENG stwarza możliwość finansowania projektów kompleksowych, a zarazem idealnie dopasowanych do potrzeb przedsiębiorstwa. Zapewnia to nowy system komponowania projektów zawarty w I priorytecie programu, czyli obszarze wsparcia. Teraz składają się one z tzw. modułów, które dzielą się na obowiązkowe oraz opcjonalne i odpowiadają poszczególnym etapom wdrażania innowacji.

W modułach obligatoryjnych małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) mogą zdecydować, który obowiązkowy moduł wybiorą. Natomiast duże firmy są zobowiązane zawsze zadeklarować B+R. Z pozostałych, nieobowiązkowych modułów jedni i drudzy mogą korzystać na tych samych zasadach, czyli według indywidualnych potrzeb.

Jaka jest główna zaleta takiej struktury programu?

„Kredyt na innowacje technologiczne”

Ten instrument łączy dwa rodzaje finansowania: dłużne z udziałem banków komercyjnych oraz bezzwrotne w formie dotacji. Cieszył się on popularnością we wcześniejszym programie – Inteligentny Rozwój (POIR). Zaletą mieszanego instrumentu jest zaangażowanie środków prywatnych (czyli właśnie sektora bankowego) w finansowanie nowatorskich przedsięwzięć. Dla przedsiębiorców zaś to z jednej strony łatwiejszy dostęp do kapitału na inwestycje, a z drugiej – poczucie bezpieczeństwa. Dzięki takiemu rozwiązaniu zmniejsza się bowiem ryzyko ponoszenia wysokich kosztów kredytu. Komponent dotacyjny może zachęcić firmy, by inwestować w projekty, które wymagają badań, ale nie gwarantują szybkiego zysku.

„Międzynarodowe Agendy Badawcze”

To pieniądze na tworzenie lub rozwój wyspecjalizowanych, wiodących w skali światowej zespołów i organizacji badawczych. Skąd zainteresowanie najlepszymi?

Bo to szansa na:

• doskonałość naukową,
• międzynarodową konkurencyjność badań,
• zastosowanie w Polsce najlepszych światowych praktyk w zakresie: polityki personalnej, prowadzenia badań naukowych oraz identyfikowania programów i tematów badawczych,
• sprawne zarządzanie pracami B+R,
• skuteczną komercjalizację wyników prac B+R.

W MAB obowiązuje formuła konkursowa. Wygrywają projekty najlepiej ocenione. W tym konkursie liczy się agenda badawcza, która zakłada pracę dobrze zorganizowanych, wspierających się dużych zespołów.

Co nowego, co dobrego

W stosunku do Programu Inteligentny Rozwój FENG oferuje wiele zmian i ułatwień dla przedsiębiorców. Potencjalni beneficjenci spotkają się z zupełnie nowym podejściem do współpracy na linii wnioskodawca – instytucje pośredniczące. Jego podstawą jest maksymalne uproszenie procedur i procesów oraz sprawniejsza komunikacja. Dotyczy to zarówno etapów przed przyznaniem dotacji, jak i późniejszej obsługi.

Źródło :FENG – nowy unijny program dla przedsiębiorców – Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (funduszeeuropejskie.gov.pl)